၂။ အံေတာ္သိမ္ပုထိုးေတာ္ႀကီးသမိုင္း

ဤအံေတာ္သိမ္ဘုရားပုထိုးေတာ္ႀကီးမွာ သွ်စ္ေသာင္းဘုရား ၏တနဂၤေႏြေထာင့္ အနီးကပ္ဆံုးတြင္ တည္ထား လ်က္ရွိသည္။ ဖိုးေခါင္ေတာင္တန္းအဆံုးေျမာက္ဘက္မ်က္ႏွာ၌ပင္ျဖစ္သည္။ ဤအံေတာ္သိမ္ ပုထိုးေတာ္ႀကီး အား ပထမေျမာက္ဦးေခတ္(မင္းလွရာဇာေစာမြန္မင္း)သည္ ေကာရာသက္ၠရာဇ္(၈၈၃) ခုႏွစ္ ခရစ္ႏွစ္ေအဒီ(၁၅၂၁)ခုႏွစ္ တြင္ စတင္တည္ေဆာက္လွဴဒါန္းခဲ့ျခင္းျဖစ္သည္။
ထိုေနာက္ ဒုတိယေျမာက္ဦးေခတ္ကို စတင္တည္ေထာင္ခဲ့ေသာ မင္းမျဖစ္မီ အိမ္ေရွ့စံမင္းသားအျဖစ္ ဒြါရာ၀တီၿမိဳ႕ သံတြဲ၌စိုးစံခဲ့ေသာ(ဖေစာသီရိမင္းဗာဘုရင္)သည္ ဒြါရာ၀တီ၀ယ္(ပါသုရေတာင္)၌ ဌာပနာ ထားေသာ ဗုဒ္ၶအံေတာ္ျမတ္အား ပင့္ေဆာင္ယူခဲ့ကာ မင္းလွရာဇာေကာင္းမွုေစတီႏွင့္ သိမ္ကိုျပန္လည္ျပုျပင္စီမံလ်က္ အံေတာ္ျမတ္ကို ကလပ္ေပၚ၌ကိန္းေအာင္းစပ္ၸာယ္ ပူေဖာ္ထားေလသည္။ ထိုအခ်ိန္မွစ၍ ၄င္းေစတီသိမ္ေတာ္အား အံေတာ္သိမ္ ဟူ၍ေခၚဆိုၾကေလသည္။

ဤအံေတာ္သိမ္တြင္လည္း ဂူအသြင္လိုဏ္ႏွစ္ထပ္တည္ရွိသည္။ ၾကာပန္း၊ ၾကာႏြယ္မ်ားျဖင့္ယွက္သန္းကာ ဘုရားပလ္ၱင္တစ္ခုႏွင့္တစ္ခုသို႕ဆက္သြယ္ကူးေျပာင္းထားပံု၊ဘီလူးဂုမ္ၻန္နတ္မ်ားရုပ္လံုးေဖာ္ၿပီး ပန္းခက္ပန္းႏြယ္ဆင္ယင္ ထားပံု၊ဂူႏွင့္ပလ္ၱင္ေတာ္ကိုတစ္ဆက္တည္းသရုပ္ေဖာ္ထားပံု၊အေပၚတြင္ဗုဒ္ၶညဏ္ေတာ္ငယ္မ်ားကိန္း၀ပ္ရန္ဂူငယ္မ်ားတည္ေဆာက္ထာပံု အစရွိသည္႕ေက်ာက္ဆစ္လက္ရာမ်ားမွာ ယေန႕တိုင္ေတြ႕ျမင္ နိုင္ပါသည္။
အထူးေျပာင္ေျမာက္ေသာ လက္ရာမ်ားပင္ျဖစ္ေခ်သည္။ အံေတာ္သိမ္ေစတီႀကီးအား ပတ္လည္ျခံရံကာ တည္ေဆာက္ထားေသာ ေစတီပုထိုးမ်ားလည္းရွိေပသည္။ ဤပုထိုးေတာ္ကို မင္းဗာဘုရင္လြန္ၿပီးေနာက္ ေျမးေတာ္ မင္းရာဇာႀကီးသည္ ေကာဇာသက္ၠရာဇ္ (၉၅၈) ခုနွစ္ ခရစ္ေအဒီ(၁၅၉၆)ခုႏွစ္တြင္ထပ္မံျပ ုျပင္တည္ေတာက္ခဲ့ေလသည္။
     အထဲတြင္ ဥမင္ႏွစ္ပတ္ရွိသည္။ ဤအံေတာ္သိမ္ပုထိုးေတာ္ႀကီးမွ သိမ္ေတာ္အပါအ၀င္အလ်ား ေပေပါင္းမွာ(၂၂၈) ေပ ရွိသည္။ အနံေပေပါင္း(၁၄၅)ေပရွိသည္။ေစတီေအာက္ေျခဖိနပ္မွေစတီအျမင့္အဖ်ားထိ(၄၂)ေပ ရွိသည္။ ဗုဒ္ၶျမတ္စြာ၏အံေတာ္ကိန္း၀ပ္ရာပုထိုးေတာ္ျဖစ္ေသာေၾကာင့္(အံေတာ္သိမ္) ဟုေခၚဆိုၾကျခင္းျဖစ္သည္။