၃။ ထုက္ၠန္႕သိမ္ဘုရားပုထိုးေတာ္ႀကီး

ဤပုထိုးေတာ္ႀကီးမွာသ်ွစ္ေသာင္းဘုရား ပုထိုးေတာ္ႀကီး ၏အေနာက္ဘက္ ေပေပါင္း(၃၀၀) ခန္႕ အကြာအေ၀း တြင္ ခမ္းနားထည္၀ါစြာျဖင့္တည္ရွိေသာေစတီပုထိုးေတာ္ျမတ္တစ္ဆူျဖစ္ေပသည္။

    ဤထုက္ၠန္႕သိမ္ ပုထိုးေစတီေတာ္ျမတ္အား ေပ (၃၈) ေပခန္႔အျမင့္ရွိေသာ ေတာင္ကုန္းေပၚ၌ တည္ေဆာက္ ထားသည္။ ေကာဇာသက္ၠရာဇ္ (၉၃၃) ခုႏွစ္၊ ခရစ္သက္ၠရာဇ္ (၁၅၇၁)ခုႏွစ္တြင္ ( မင္းဖေလာင္း )ရွင္ဘုရင္သည္  ေျမာက္ဦးၿမိဳ႕ေတာ္၌ ထီးနန္းစိုးစံစဥ္ကာလ ကေလးသူငယ္မ်ား ပါးစပ္မွ  အတိတ္တေပါင္စကား ေပၚထြက္လာသည္မွာ ( ျပည္ၿပိဳက ထုက္ၠန္႔သိမ္၊ ႊိမ္အိုက က်ားကန္ ) ဟု ဆိုၾကေလသည္။
    မင္းႀကီး ၾကားသိေတာ္မူ၍ မွဴးမတ္ပညဟိမ်ားႏွင့္ တိုင္ပင္ေဆြးေႏြးကာ တိုင္းျပည္တည္တံ ခိုင္ၿမဲေရး ေရွးရႈၿပီး ပညာဟိမ်ား အႀကံေပးခ်က္အရ ႀကီးက်ယ္စြာေသာ ေက်ာက္တံုးႀကီးငယ္မ်ားကိုပါ ယူေဆာင္ေစၿပီး ေက်ာက္ဖ်ာခ်ပ္မ်ား ႏွင့္တကြ ေအာက္ ႏွင့္အထက္ပါပႏ္ၷက္ေအာက္ေျခ ေလးေထာင့္တြင္လည္း ႀကီးစြာေသာ ေက်ာက္တံုးေလးတံုးကို ခံေစလ်က္ အဆင့္သံုးတန္ ေက်ာက္တို႕ျဖင့္ ကန္႔လန္႔ကာ ေက်ာက္ထုတ္ေတာ္မ်ား ကန္႔လ်က္ တည္ေဆာက္ေလသည္။
    ေစတီပုထိုးျမတ္၏ ေခါင္မိုးအလယ္တည့္တည့္တြင္ ဟန္ခ်က္ယူကာ ႀကီးစြာေသာ ေစတီတစ္လံုးကို တည္ထားၿပီး ေစတီေခါင္မိုးေထာင့္ေလးဘက္စြန္းတြင္လည္း ေစတီငယ္ တစ္ဆူက်စီျဖင့္ ေလးဆူတည္ထားသည္။ ေစတီေတာ္မ်ား၏ သပိတ္ေမွာက္တြင္ ဆင့္ထားသည္။
    ဘုရားပုထိုးေတာ္သို႕ ၀င္ရန္လမ္းေပါက္ တစ္ခုကို ေဖာက္လုပ္ထားရွိသည္။ ဘုရားလိုဏ္ဂူအတြင္းသို႕ လက်္ာရစ္ခရုပတ္ျဖင့္ လွည့္လည္ ဖူးေျမာ္ႏိုင္ရန္ တည္ေဆာက္ထားခဲ့သည္။
    ေစတီပုထိုးေတာ္၏ လိုဏ္ဂူအတြင္း လက္၀ဲလက်္ာတစ္ဖက္ တစ္ဖက္စီတို႕တြင္လည္း ေက်ာက္နရံအတြင္း ဂူမုခ္ေပါင္း (၁၄၆) ေနရာ တိုင္း၌ ဘုရားဆင္းတုေတာ္မ်ား ထားရွိသည္။ ထိုဂူေက်ာင္းမုခ္တို႕တြင္ ေရွ႕ဆင့္ ေနာက္ဆင့္ ဘုရားႏွစ္ဆူစီ တည္ထားသည္။
    ထိုဘုရားဆင္းတုေတာ္မ်ားကို ၾကာပန္းတို႕ျဖင့္ ပူေဇာ္ေနၾကဟန္ ေယာက်္ားတစ္ေယာက္၊ မိန္းမတစ္ဦးစီ ရိုးရာအဆင့္ ၀တ္စံုတို႕ျဖင့္ ေသသပ္စြာ ထုလုပ္ထားရွိသည္။  ထိုသို႕ဘုရားရွင္အား  ပူေဇာ္ဖူးေျမာ္ေနၾကကုန္ေသာ ေယာက်္ား မိန္းမတို႕၏ အ၀တ္တန္ဆာ ဆင္ယင္ထားမႈတို႕မွာလည္း အရုပ္တစ္ခု ႏွင့္ တစ္ခု မတူၾကေခ်။ အဆင့္အတန္း အမ်ဳိးအႏြယ္ကို ေဖာ္ျပ၀တ္ဆင္ထားသည္။ ဆင္းရဲသားေတာင္သူမ်ားမွ အစ နန္းတြင္းသူ/သားမ်ားအထိ ပါ၀င္သည္။
    ထိုသို႕ ေက်ာက္ဆစ္လက္ရာ ေျပာင္ေျမာက္စြာျဖင့္ ထုလုပ္ထားခဲ့မႈကို ယေန႕တုိင္ သြားေရာက္ၾကည့္ရႈ ဖူးေျမာ္ႏုိင္ၾကပါသည္။
    ဆံထံုးထံုးပံု (၆၄)မ်ဳိး ႏွင့္ ၀တ္စားဆင္ယင္မႈကို ေက်ာက္ဆစ္လက္ရာျဖင့္ အေသးစိပ္ ထုလုပ္ျပသထားသည္။ ေစတီပုထိုုးလိုဏ္ဂူေတာ္အတြင္း၌လည္း ဘုရားဖူးၾကသူမ်ားအတြက္ ေခ်ာေမြ႕ေစရန္ လမ္းတစ္ေလွ်ာက္ကို ေက်ာက္ဖ်ာခင္းထားလ်က္ ရွိသည္။ လိုဏ္ဂူႀကီးအေနာက္ဘက္ တစ္ဆက္တည္းတြင္ ဂူေတာ္အျဖစ္ ( ဘုရင့္ဥပုသ္ေစာင့္ အေဆာင္ေတာ္ ) ထားရွိသည္။
    ဘုရားပုထိုးေတာ္ႀကီး၏ ေခါင္မိုးေပၚ၀ယ္ အလယ္ခ်က္မ၌ ေစတီေတာ္ႀကီးတစ္ဆူ တည္ထားရွိသည္။ ေခါင္မိုးေဒါင့္စြန္းေလးတစ္ခု၌လည္း ေစတီငယ္တစ္ဆူျဖင့္ရံလ်က္ ေလးေဒါင့္စြန္းေလးခု၌လည္း ေစတီငယ္တစ္ဆူစီျဖင့္ ရံလ်က္ေလးဆူတည္ရွိသည္။ ဤထုက္ၠန္႕သိမ္ပုထိုးေတာ္ႀကီး၏  အလ်ားေပေပါင္းမွာ (၂၀၀)ႏွစ္ရာ ရွိၿပီး အနံေပေပါင္း (၁၉၀)ေပ ရွိေလသည္။ ေက်ာက္ဆစ္လက္ရာေျမာက္ျမားစြာ ႏွင့္ ရခိုင္ယဥ္ေက်းမႈကို သရုပ္ေဖၚထားသည့္ ရုပ္လံုးရုပ္ႂကြမ်ားကို ၾကည့္ရႈေလ့လာရင္း  (ထုက္ၠန္႔သိမ္ေစတီပုထိုးေတာ္အား သြားေရာက္ဖူးေျမာ္ႏိုင္ၾကပါသည္။)