၅။ သက်ၤမာန္ေအာင္ေစတီ

သက်္မာန္ေအာင္ေစတီေတာ္မွာ နန္းေတာ္၏ အေရွ႕ဘက္ေလးဖာလံုခန္႔ အကြာအေ၀းေရႊဂူေတာင္ဘုရား အေရွ႕ဘက္အနီး ေျမတလင္း၀ယ္ ခမ္းနားႀကီးက်ယ္စြာျဖင့္ ေျမာက္ဦးနန္းစံ (သီရိသုဓမ္ၼ ရာဇာမင္း ) ႏွင့္ မိဖုရား(နတ္သွ်င္္မယ္) တို႕သည္ ေကာဇာသက္ၠရာဇ္ (၉၉၁)ခုႏွစ္၊ ခရစ္ေအဒီ (၁၆၂၉)ခုႏွစ္တြင္ တည္ထားခဲ့ေလသည္။ သိီရိသုဓမ္ၼမမင္းထိတိုင္ေအာင္  ရခိုင္မင္းအဆက္ဆက္တို႕သည္ မဟာႏြယ္ (သက်္သာကီ၀င္မင္းမ်ား)သာ ျဖစ္ေခ်ေသာေၾကာင့္ (သက်္မာန္ေအာင္ေစတီ)ဟး၍ ေက်ာက္တံတုိင္းႏွစ္ထပ္ ကာရံကာ ႀကီးက်ယ္ေသာ မဟာသိမ္ေစတီေတာ္ႀကီးကို တည္ထားျခင္းျဖစ္သည္။  ဘုရားေစတီေတာ္သို႕ တက္ရန္ ေက်ာက္ေလွကား ေလးခု တပ္ဆင္ထားသည္။
    ဘုရားေစတီေတာ္၏အေနာက္ဘက္မွ ၀င္လမ္းတစ္ဖက္တစ္ခ်က္တြင္ လက္၀ဲလက်္ာ အေစာင့္အျဖစ္ ( တာေနာယက္ၡ၊ ပီ႒ိယက္ၡဘီလူးညီေနာင္)ေက်ာက္ရုပ္ႀကီးမ်ားဓားထမ္း၍ ေစာင့္ေနပံုရွိသည္။ ၄င္းမွတဆင့္၀င္ေသာ္ လက္၀ဲဲလက်္ာ (မာတလိ၊ ၀ိသၾကုန္နတ္သား) တို႕  ဘုရားေစတီကို ရွိခိုးေနပံုရွိသည္။
    ေစတီေတာ္ကို ေက်ာက္သားအတိျဖင့္ တည္ေဆာက္ထားသည္။ ေစတီိကုိ ပဒုမ္ၼာၾကာပန္းပြင့္ပံု တည္ထားသည္။ ေအာက္ခံၾကာပြင့္မ်ား ပြင့္အာေနပံု ထင္ရွားသည္။ ၾကာပဒုမ္ၼာေစတီ ေပၚထြန္းလာပံုျဖစ္သည္။ ေစတီ၏ ပစ္ၥယံ ႏွစ္ဆင့္တို႕ျဖင့္ မုခ္ငယ္ေလးခု တည္ထားသည္။ မုခ္မ်ားကို တကဲ ႏွင့္ မုခ္ထြဋ္မ်ားျဖင့္ ျပဳလုပ္ထားသည္။
    ေစတီပစ္ၥယံအဆင့္မ်ားတြင္ စိန္ေဘာင္တပ္ဆင္ထားသည္။ ေစတီႀကီးပတ္လည္ တံတိုင္းအတြင္းအရံ ေစတီငယ္ (၁၂)ဆူ တည္ရွိသည္။ သမုတ္ေလးခု ပတ္လည္ရွိသျဖင့္ မဟာသိမ္ေစတီလည္း ျဖစ္ေပသည္။
    သမုတ္သိမ္တိုင္ တစ္လံုးသည္ (၆)ေပပတ္လည္ရွိသည္။ ေစတီေတာ္၏အေရွ႕ဘက္တြင္ အုတ္နရံကာ ဘုရားသိမ္တစ္ခုတည္ရွိသည္။
    ဘုရားသိမ္ထဲတြင္ ဘုရားဆင္းတု (၃)ဆူ တည္ရွိသည္။ ဤဘုရားသံုးဆူမွာ ခရစ္သက္ၠရာဇ္ (၁၉၁၅) ခုႏွစ္ ျပည္ႀကီးစိုးဘုရားမ်ား ေနရာမွ ေျပာင္းယူလာၾကၿပီး ကိုးကြယ္ထားၾကသည္ဟု သိရွိရသည္။ ဘုရားသိမ္ထဲတြင္ ဗုဒ္ၡေျခရာ ပါဒေတာ္တစ္ခုရွိသည္။
    ဤသက်္ာမာန္ေအာင္ ေစတီေတာ္ႀကီး၏ လံုးပတ္မွာ ေပေပါင္း (၂၄၀) ရွိသည္။ ေစတီေတာ္ႀကီး၏ အျမင့္ေပေပါင္းမွာ (၂၄၀) ရွိသည္။ ေစတီေတာ္ႀကီး၏ အျမင့္ေပေပါင္းမွာ (၁၁၄)ေပ ျမင့္မားစြာျဖင့္ တည္ေဆာက္ပူေဇာ္ထားခဲေသာ သက်္ာမာန္ေအာင္ေစတီေတာ္ႀကီး တစ္ဆူသာ ျဖစ္ပါသတည္း။


၅။ ေလာကမာန္ေအာင္

နန္းေတာ္၏ အေနာက္ေက်ာက္ရစ္ေခ်ာင္းကမ္း အနီး၀ယ္ေျမျပန္႕ကုန္းေျမ၌ တံတိုင္းပတ္လည္ကာရံလ်က္ (သတ္ၲေလာက၊သခၤါရေလာက၊ၾသကာသေလာက) တည္းဟူေသာေလာကသံုးပါးအေၾကာင္းျပဳလ်က္ ထိုေလာကသံုးပါးကို ေအာင္ျမင္ေတာ္မူေသာ ဘုရားရွင္အား ရည္မွန္းပူေဇာ္ၿပီး (ေလာကမာန္ေအာင္ေစတီ)ဟု အမည္ေတာ္နာမထားေတာ္ မူေလသည္။

ဤေစတီေတာ္ျမတ္ ၏ေအာက္ေျခမွာလည္းရွစ္ေျမွာင့္ပံုသ႑ာန္တည္ထားသည္။ ေစတီကို ပစ္ၥယံေလးဆင့္တင္ ထားသည္။ ေအာက္ထပ္ဆံုး ပစ္ၥယံတြင္ ေထာင့္ေလးေထာင့္ ၌အရပ္ေလးမ်က္ႏွာသို႕မ်က္ႏွာမူေနေသာ ပူးရုပ္ႀကီး ရွစ္ရုပ္ကိုထုလုပ္တည္ထားသည္။ က်န္ပစ္ၥယံသံုးဆင့္တြင္ေထာင့္တို႕ ၌ေစတီငယ္တစ္ဆူစီ တည္ထားသည္။ ပစ္ၥယံအဆင့္အလယ္တည္႕တည္႕တြင္မုခ္ပိတ္ဂူငယ္တစ္ခုစီကိုတည္ရွိထားသည္။
ဂႏ္ၶာကုဋိတိုက္ခန္းေတာ္ရွိဘုရားႀကီးမွာေက်ာက္သားအတိျဖင့္ျပ ုလုပ္ထားေသာဘုရားျဖစ္သည္။
ဘုရားႀကီး၏ ၪဏ္ေတာ္မွာ(၁၂)ေပခန္႕ ျမင့္မားေလသည္။ လိုဏ္ဂူေတာ္ ၏မ်က္ႏွာစာမ်ားတြင္ ေက်ာက္ဆစ္လက္ရာ မ်ားျဖင့္တန္ဆာဆင္ထားသည္။ ေစတီေတာ္ ၏အေရွ့ဘက္တြင္ဘုရားသိမ္ေတာ္ျပာသာဒ္ေဆာင္ႀကီးထားရွိသည္။ အေရွ့ဘက္ရွိ ထို္ျပာသာဒ္ေဆာင္ေစာင္းတန္းလမ္းအတိုင္းဘုရားကိုဖူးေျမာ္ႏိုင္သည္။

ဤဘုရားကုန္းေတာ္မွ ၾကည္႕လိုက္လွ်င္ ေက်ာက္ရစ္ေခ်ာင္း ၏အေနာက္ဘက္တြင္တည္ရွိေသာ ဘုရားေပၚ ဘုရားႀကီးကို ဖူးေျမာ္ျမင္ေတြ႕နိုင္သည္။ ဤေလာကမာန္  ေအာင္ဘုရားႀကီး၏ ပရ၀ုဏ္ပတ္လည္တံတိုင္းကာရံထားသည္။ တံတိုင္းပတ္လည္ေပ(၃၀၀) ရွည္လ်ားသည္။ ေစတီေတာ္ႀကီး၏ အျမင့္ေပေပါင္းမွာ(၁၀၀) ေပခန္႕ျမင့္မားစြာ  တည္ေဆာက္ထားေသာ ေလာကမာန္ေအာင္ေစတီျဖစ္ပါသည္။


 ၆။ ရတနာ႕မာန္ေအာင္

နန္းေတာ္ ၏အေရွ့ေျမာက္ေထာင့္အရပ္(ေလးခင္းျပင္) အနီးကုန္းေတာ္ျမတ္ကို စည္ပမာဏညိွလ်က္ ရတနာသံုးပါးအားအစဥ္အျမဲဆည္းကပ္ပူေဇာ္ရုိေသျမတ္နိုးကိုးကြယ္ေနမွုအဓိပ္ၸာယ္ကိုေဆာင္လ်က္(ရတနာ့မာန္ေအာင္)တည္းဟူေသာအမည္နာမျဖင့္တည္ထားေတာ္မူေလသည္။
ေစတီေတာ္ျမတ္၏ ေအာက္ေျခကို ရွစ္ေျမွာင့္ပံုသ႑ာန္ျဖင့္ပင္တည္ထားၿပီးေစတီအေပၚဆံုးသို႕ ထက္ခၽြန္စြာျဖင့္ ေက်ာက္အတိႏွင့္တည္ေဆာက္ထားေသာေစတီတစ္ဆူျဖစ္ေပသည္။ ေစတီေတာ္အျမင့္ကိုပစ္ၥယံ(ကိုးဆင့္)ျဖင့္တည္ထားသည္။ (သပိတ္ေမွာက္၊ေဖာင္းရစ္၊ၾကာေမွာက္၊ေရႊးလံုး၊ ပုတီးေစ့၊ ၾကာလွန္၊ ငွက္ေပ်ာဖူး၊ သံထီးႁငြွက္ျမတ္နား၊ စိန္ဖူး) စသည္တို႕ဆင္ယင္ကာ ေစတီတစ္ခုလံုးေက်ာက္အတိျဖင့္ တည္ေဆာက္ထားသည္။ ေစတီေတာ္၏ လံုးပတ္ေပေပါင္းမွာ (၃၈၄) ေပရွိသည္။ ေအာက္ေျခမွ ေစတီဖ်ားထိ အျမင့္ေပေပါင္းမွာ (၁၈၀) ျမင့္မားေလသည္။ ေစတီေတာ္ကို  ေက်ာက္တံတိုင္းႏွစ္ထပ္ျဖင့္ ကာရံထားသည္။ ေစတွေတာ္၏ ေအာက္ေျခပတ္လည္တြင္ အရပ္ရွစ္မ်က္ႏွာသို႔ မ်က္ႏွာမူေနေသာျဂိဳလ္ရွစ္လံုး၏ အရုပ္မ်ားကို ထုလုပ္တပ္ဆင္ထားသည္။ ေစတီေတာ္၏၀င္းအတြင္း  ေျမာက္ဘက္တြင္ ဘုရင့္ဥပုသ္ေဆာင္ဂူေတာ္ ရွိသည္။ ေစတီေတာ္အေရွ႕ဘက္တြင္  ေက်ာက္ဂူေတာ္၌ ေက်ာက္ဆင္းတု ဗုဒ္ၶရုပ္ပြားေတာ္ ထားရွိသည္။ ဂူေတာ္ေရွ႕၌ သိမ္ေတာ္ရွိသည္။ အေရွ႕ေတာင္ေထာင့္ ဘုရင္း၀င္းအတြင္း သမုတ္သိမ္ေတာ္ရာရွိသည္။
အေရွ႕ဘက္တံတုိင္း၏ ျပင္ဘက္တြင္ ရခိုင္မင္းတို႕ အဆက္ဆက္စစ္ေရးျပေသာ ( ဆင္ခင္းသဘင္၊ ျမင္းခင္းသဘင္၊ ေလးအတတ္ပညာ ) တို႕ကို ယွဥ္ျပိဳင္ေစခဲ့ေသာ ( ေလးခင္းျပင္) ကြင္းႀကီးကို ျမင္ေတြ႕ရေပမည္။ ၄င္း စစ္ေရးျပကြင္းကို ေတာင္ပတ္လည္ႏွင့္ ေတာင္ဘက္ အေရွ႕ဘက္တို႕ကို  တံတိုင္းကာရံထားရွိသည္။  ၄င္းအနီးတစ္ဖက္  ဆည္ကန္ကုန္းျမင့္၀ယ္ အဆင့္သံုးဆင့္ထားရွိသည္။  ထိပ္ဆံုးအထက္မွ ဘုရင္ မိဖုရား နန္းတြင္းသားမ်ား စစ္ေရးျပမႈ ၾကည့္ရႈေနရာ ျဖစ္သည္။ ေအာက္ႏွစ္ဆင့္မွာ ၀န္ႀကီး၊ မွဴးႀကီးမတ္ရာ၊ ေသနာပတိ နယ္စားမ်ားၾကည့္ရႈေနရာျဖစ္သည္။


၇။ မဂၤလမာန္ေအာင္ေစတီ

      ေျမာက္ဦးနန္းစံ (ဥဂ္ၢါဗလ) မင္းသည္ ေကာဇာ သက္ၠရာဇ္ (၁၀၃၆) ခုႏွစ္၊ ခရဇ္ေအဒီ သက္ၠရာဇ္ (၁၆၇၄) ခုႏွစ္ ထီးနန္းစိုးစံေသာအခါ မဟာႏြယ္တို ့၏အလိုေတာ္အတိုင္းနန္းေတာ္ ၏ေျမာက္ဘက္အရပ္ တစ္မိုင္ခန္ ့ကြာ ေ၀း ေသာျမိဳ ့တြင္းတံတိုင္း၏ အျပင္ဘက္ေျမညီကုန္းေတာ္ တစ္ခု ၀ယ္မဟာရံတံတိုင္း ကာရံျပီးေက်ာက္သားအတိျဖင့္ တည္ထားခဲ့သည္။ ဤဘုရားေစတီအား ထီးနန္းစိုးစံျပီး ေနာက္ေကာဇာ (၁၀၄၇) ခုႏွစ္၊ခရစ္ေအဒီ (၁၆၈၅) ခုႏွစ္တည္ထားျခင္းျဖစ္ေလသည္။ (၃၈)ျဖာ မဂၤလာတရားေတာ္ကို သက္၀င္ယံုၾကည္ေတာ္မူ၍ အဓိဌာန္ျပဳကာ (မဂၤလမာန္ေအာင္ေစတီ)ေတာ္ကိုတည္ထားခဲ့ျခင္းျဖစ္ေပသည္။
    ေစတီေတာ္မွာလံုးပိတ္တည္ထားခဲ့ျခင္းျဖစ္သည္။ေစတီေတာ္ကိုပစ္ၥယံ(ႏွစ္ဆင့္)တင္ထားသည္။ထိုပစ္ၥယံမ်ားတြင္ မုခ္ငယ္ရွစ္ခံုထားရွိျပီး ၄င္းမုခ္ငယ္မ်ားတြင္ ဗုဒ္ၶ္ၼဆင္းတု ေတာ္ငယ္ မ်ားကိုပူ ေဇာ္ထားရွိသည္။
      ေစတီေတာ္ေအာက္တစ္ဖက္စီတြင္(၃၅)ေပစီရွိသည္။ေစတီပတ္လည္ေပေပါင္း(၁၄၀)ေပရွိသည္။ေစတီေတာ္ အျမင့္ေပေပါင္းမွာေပ(၈၀)ခန္ ့ျမင့္မားသည္။ ေစတီေတာ္ေအာက္ေျခပတ္လည္ အရပ္ ေလးမ်က္ႏွာတြင္ ဆီးမီးပူေဇာ္ႏိုင္ရန္အတြက္ေက်က္တိုင္မ်ားကိုစိုက္ထူထားသည္။
       ေစတီေတာ္၏ အေရွ့ဘက္တြင္ သိမ္ေတာ္ရွိသည္။ တံတိုင္းအတြင္း အေရွ့ေတာင္ ေထာင့္ဘက္၌ သမုတ္သိမ္ရာရွိသည္။ ေစတီႀကီး၏ အေရွ့ေတာင္ေထာင့္ေပ ( ၁၀၀ )ခန္႔ အကြာေ၀းတြင္ မဂၤလမာန္ေအာင္ေတာရ
ဘုန္းႀကီးေက်ာင္းရွိသည္။ ေက်ာင္းျခံ၀င္းတြင္း သီရိသုဓမ္ၼရာဇာမင္း ႏွင့္မိဖုရားနတ္သဆင္မယ္တို႔ကိုးကြယ္ခဲ့ၾကေသာ တပိုင္တိုင္နန္းရာမွေျပာင္းယူခဲ့ေသာ ေက်ာက္ဆင္းတုဘုရားၾကိးတစ္ဆူကို သိမ္ေတာ္ေဆာက္ျပီး ကိုးကြယ္ ထားၾကလွ်က္ရွိသည္။ 
             သို႔ျဖစ္ေသာေၾကာင့္ ေျမာက္ဦးျမိဳ႔တြင္ထင္ရွားေက်ာ္ၾကားေနေသာ (မာန္ငါးပါးေစတီ)မ်ားအနက္ မဂၤလမာန္ေအာင္ေစတီကို(သီရိသုရိယဥဂ္ၢဗလသုဓမ္ၼရာဇာမင္း)သည္ေလးျမိဳ႕ေခ်ာင္းဖ်ားရွိျခစ္ေခ်ာင္းဘုရားၾကီးႏွင့္အတူတျပိုင္နက္ တည္ထားမူခဲ့ေသာ(မဂၤလမာန္ေအာင္)ေစတီေတာ္ျဖစ္ေလသည္။


၉။ ဇိနမာန္ေအာင္ေစတီေတာ္
    ဇိနမာန္ေအာင္ေစတီေတာ္ႀကီးမွာ ဖိနပ္ေအာက္ေျခေတာ္မွ ရွစ္ေျမႇာင့္ပံုသ႑ာန္အျဖစ္ တည္ေဆာက္ထားသည္။ ေစတီေတာ္ေထာင့္ခ်ိဳးတို႕တြင္ လူဦးေခါင္းႏွင့္ ျခေသၤ့ကိုယ္ႏွစ္ခုစီပါေသာ (မႏုသီဟ )ရုပ္လံုးမ်ား တည္ရွိသည္။ ဘုရားေစတီေတာ္၏ ဂႏ္ၶကုဋိတုိက္ခန္းအတြင္းသို႕ အေရွ႕ဘက္အရပ္မွ၀င္ရန္လမ္း မုခ္၀တံခါးလိုဏ္ဂူေပါက္ႀကီး ထားရွိသည္။ ဘုရင္တည္ထားခဲ့ေသာ နဂိုမူလဗုဒ္ၶဆင္းထုေတာ္ႀကီးမွာ ေၾကးသြန္းစက္ေတာ္ႀကီးျဖစ္သည္။
    ဘုရားႀကီး၏ ဂႏ္ၶကုဋိိ တိုက္ခန္း၀င္လမ္းအထက္တြင္ မုခါျပာသာဒ္ငါးဆင့္ျဖင့္ ေစတီေတာ္ကို တည္ေဆာက္ထားသည္။ ပစ္ၥယံ ဒုတိယအဆင့္ေထာင့္စြန္းမ်ား၌ ပူးရုပ္မ်ားကို ထုလုပ္ထားသည္။ ေစတီေတာ္ႀကီးတစ္ခုလံုး၏ လံုးပတ္ေပေပါင္းမွာ (၃၂၀)ေပ ရွိသည္။ ေအာက္ေျခမွ အထက္သို႕ ေစတီေတာ္အျမင့္ေပေပါင္းမွာ ( ၁၂၀) ေပခန္႔ ျမင့္မားေလသည္။ ျမတ္စြာဘုရားရွင္ (ဇိန)အား ရည္မွန္း၍ ပူေဇာ္လိုေသာ မေနာဆႏ္ၵေၾကာင့္ ( ဇိနမာန္ေအာင္ေစတီ) ဟူ၍ ေခၚတြင္ေစေလသည္။ ေစတီေတာ္သို႕ ဖူးေျမာ္ႏိုင္ရန္အတြက္ ေတာင္ေအာက္ ေျမာက္ဘက္မွေနၿပီး ဘုရားသိမ္ေတာ္ႀကီးသို႕ထံေရာက္ ေစာင္းတန္းေလွကားမ်ား တပ္ဆင္ထားသည္။ ဤဘုရားကုန္းေတာ္မွ ၾကည့္ရႈလွ်င္ ျမင္ကြင္းမ်ားမွာ ( အႏူမကန္၊ လက္ဆည္ကန္ ႏွင့္ ၿမိဳ႕တစ္၀က္ခန္႔ ) ကို ျမင္ေတြ႕ႏိုင္ၾကေလသည္။
   

၁၀။ ဘုရားေပၚ ဘုရားႀကီး
    ေျမာက္ဦးၿမိဳ႕ေတာ္၌ ဘုန္းတန္ခိုး ေက်ာ္ၾကားခဲ့ေသာ ဘုရင္ ( မင္းရာဇာႀကီး ) လက္ထက္၊ ေရထဲ၌ေတြ႕ရွိ၍ ေရမွတင္ေဆာင္ကာ ကုန္းေျမေပၚ၀ယ္ ခမ္းနားေသာ ေစတီပုထိုးေတာ္ႏွင့္ သိမ္ေတာ္ႀကီးေဆာက္ကာ တည္ထား ကိုးကြယ္ေလေသာ ေၾကာင့္ ( ဘုရားေပၚ ဘုရားႀကီး)ဟု အမည္ေခၚႀကေလသည္။
    မင္းရာဇာႀကီးသည္ ဤဘုရားအား ေကာဇာသက္ၠရာဇ္ (၉၆၅) ခုႏွစ္၊ ခရစ္သက္ၠရာဇ္ (၁၆၀၃ ) ခုႏွစ္ တြင္ တည္ထားခဲ့ေလသည္။ ဤဘုရားႀကီးအား ေရထဲ၌ ေတြ႕ရွိေလရျခင္းမွာ ေျမာက္ဦးနန္းေတာ္၏ အေနာက္ဘက္ ေက်ာက္ရာဇ္ေခ်ာင္း ၀ဲၾသဂယက္ ( ျပင္ပေစ်းအနီး ) ေရတိမ္လာေသာအခါ တံငါသည္မ်ား ပိုက္ကြန္တို႕ျဖင့္ ငါးရွာေလေသာ ကြန္ၿငိ၍ ေရငုပ္ၾကည့္ေသာ္ ဘုရားတစ္ဆူကို ေတြ႕ရွိေၾကာင္း ႏွင့္ ပဲခူးမင္းသမီး၌ သမီးကညာ ဖြားျမင္ေၾကာင္းကို ဘုရင္ထံေလွ်ာက္တင္ၾကသည္။
    မင္းရာဇာႀကီးသည္ ဘုရားဆင္းတုေတာ္အား ပင့္ရန္အလို႕ငွာ ေရငုပ္သားတို႔ကို လြန္ႀကိဳးျဖင့္ ကိုင္ေဆာင္ေစလ်က္ ႀကိဳးမ်ားယွက္ႏြယ္ကာ လူေထာင္ေပါင္းမ်ားစြာႏွင့္ ကမ္းေတာ္သို႕ ပင့္ေဆာင္ေလရာ ႀကိဳးေပါင္းတစ္ေထာင္ ျပတ္ေသာ္လည္း မ်ားစြာေသာ မူးမတ္အေပါင္းႏွင့္ တိုင္ပင္ေဆြးေႏြးေလေသာအခါ  ---
    ေရွးလြန္ေလၿပီးေသာအခါ ေ၀သာလီနန္းစံ ဘုရင္စျႏ္ၵားမင္းႏွင့္ မိဖုရား သုပဘာေဒ၀ီတို႕လက္ထက္ ကပ္ၸီလ၀တ္ျပည္မွ သက်္မုနိဘုရားႀကီးအား ပင့္ေဆာင္ရန္ ေစလႊတ္ေတာ္မူ၍ ေဖာင္ေတာ္ကရ၀ိတ္၌ပါလာေသာ  သက်္မုနိရုပ္ပြားေတာ္ျမတ္မွာ ေရထဲ၌က်ဆံုးေစရစ္ခဲ့ပါသည္။
    ထိုဘုရားကိုယ္စား ကိုုးကြယ္ရန္ မိဖုရား၏ ေတာင္းပန္ခ်က္ျဖင့္ ေက်ာက္ဆင္းတုတစ္ပါးကို ေ၀သာလီဘုရားႀကီးဟု ကိုးကြယ္ခဲ့ပါသည္။ မိဖုရားသုပဘာသည္ ေနာင္ဘ၀တြင္ မိခင္၀မ္းမွ ထြက္သည္ႏွင့္ ခ်က္ခ်င္းသက်္မုနိဘုရားဒကာမ ျဖစ္ရပါလို၏ဟု ဆုေတာင္းေတာ္မူခဲ့၏။
    ယခုလည္း လူေပါင္းမ်ားစြာ ဆြဲတင္မခဲ့ေသာ ဤဘုရားအား   အရွင္မင္းႀကီး၏ ေမြးဖြားစသမီးေတာ္ေလးသည္ သုပဘာေဒ၀ီ ၀င္စားလာသည္ မွန္ခဲ့ပါမူ၊  သမီးေတာ္၌ ေရႊတမုန္ႀကိဳးမွ် လုပ္ထားေသာ ေရႊႀကိဳးစငယ္ ကိုင္ေစၿပီးေသာ္ ဘုရားပလ၌ သံုးတန္ခ်ိဳင္ကာ လူအေပါင္းႏွင့္ တျပိဳင္တည္း  သမီးေတာ္ငယ္ကို ပုခက္လႊဲ၍ တင္ပါမူကား ေရမွတက္ပါမည္ဘုရားဟု ေလွ်ာက္ထားခ်က္အရ စီစဥ္ေလေသာ္ သက်္မုနိရုပ္ပြားေတာ္သည္ ေရမွေပၚလာကာ  အလွ်ံထိန္၀င္းလ်က္ သတ္မွတ္ကုန္းေျမထိ ဆိုက္ေရာက္ေလသည္။


၁၀။ ေျမာက္ဦးျမိဳ႕ ေရတံခါးဘုရားၾကီးသမိုင္း

ေရတံခါးသြန္းစက္ေတာ္ဘုရားၾကီးကို ေျမာက္ဦးေခတ္ကာလ ေကဇာသက္ၠရာဇ္(၉၅၄)ခုႏွစ္ ေရတံခါး မင္းၾကီးသည္ ၀ါကြ်တ္ကာလ၌ သြန္းလုပ္ေတာ္မူကာ ကိုးကြယ္ခဲ့ေသာ ဘုရားတစ္္္ဆူ ျဖစ္ပါသည္။
ဘုရားအား ဂူသြင္းတည္ထားခဲ့ေသာ ေစတီ ( ေက်ာက္ရာဇ္ေကရြာ၏ အစြန္အဖ်ား၊ ေျမာက္ဖက္) ရွိ ေစတီေတာ္မွာ ရခိုင္ျပည္ၾကီးပ်က္စီးေလေသာအခ်ိန္ကာလတြင္ မသာမာသူ လူယုတ္မာတို႕ေၾကာင့္ ေစတီေတာ္ ပ်က္စီးေလသည္ကို သိရွိသူအေပါင္းတို႕က လိုက္လံရွာေဖြၾကကာ ေကာဇာသက္ၠရာဇ္ (၁၉၂၀) တြင္ျပန္လည္ ရရွိၾကေလသျဖင့္ ေရတံခါးဘုန္းေတာ္ၾကီး (ယခင္) ေက်ာင္းေဟာင္းတြင္ တည္ထားကိုးကြယ္ၾကေလသည္။ ဘုန္းေတာ္ၾကီးေက်ာင္းမွာ လူသူမနီး ေတာေက်ာင္းသဖြယ္ျဖစ္သျဖင့္ လူဆိုးဓားျပတခ်ိဳ႕တို႕က တစ္ဖန္ ေက်ာင္းေပၚမွခ်ကာ ေပါက္ဆိန္ျဖင့္ထုခြဲကာ ေရႊရွာေဖြခဲ့ၾကေလသည္။ ဘုရားမွာေပါက္ဆိန္ရာမေပၚဘဲ ပကတိ အတိုင္းသာရွိေလသည္။ လူမ်ားေတြ႕ျမင္၍လူဆိုးတို႕ထြက္ေျပးၾကေလသည္။ သို႕ျဖစ္၍ ၄င္းသြန္းဆက္ေတာ္ ဘုရားအား ေတာေက်ာင္းကို ရြာအနီးသို႕ ေရႊ႕ေျပာင္းေဆာက္လုပ္ၾကျပီး ယခု ေက်ာက္ရာဇ္ေကရြာရွိ ဘုန္းေတာ္ၾကီးေက်ာင္း၌ ဂႏ္ၶကုဋီတိုက္ျဖင့္ေက်ာင္းေပၚတြင္ ပူေဇာ္ထားရွိၾကေလသည္။ ဤသြန္းစက္ေတာ္ ဘုရား၊ ပလင္ေပၚ၀ယ္ ေက်ာက္စာအခ်ိဳ႕ကို ေရးထိုးထားသည္။ ၄င္းမွာ (သက္ၠရာဇ္ ၉၅၄ ခု ၀ါကြ်တ္လတြင္ ေရတံခါးမင္း၏ေကာင္းမူေတာ္သြန္ၾကီး၁၁- ေမာင္း၀င္၏ ) ဟုပါရွိေလသည္။
ဤ(ေရတံခါးသြန္းစက္ေတာ္ဘုရား)၏ ဆင္းတုေတာ္အတိုင္းအတာမွာ ေအာက္ပါအတိုင္း ျဖစ္ေလသည္။

၁။ ဓမ္ၼခဏ္မွ မုနိေတာ္အထိ            (၃) ေပ (၂)လက္မ
၂။ မ်က္ႏွာေတာ္ထက္ ေအာက္ထိ            (၇  ၁/၂ )    လက္မ
၃။ မုနိေတာ္အျမင့္                (၂) လက္မ
၄။ ဒူးစြန္းေတာ္ႏွစ္ဘက္အက်ယ္            (၂) ေပ (၄) လက္မ
၅။ ရင္သားေတာ္အက်ယ္                (၁) ေပ (၄) လက္မ
၆။ ပခံုးေတာ္အက်ယ္                (၁) ေပ (၆  ၁/၂ ) လက္မ
၇။ လက္ေမာင္းေတာ္ပတ္လည္            (၁) ေပ (၂  ၁/၂ ) လက္မ   
၈။ လည္ပင္းေတာ္ပတ္လည္            (၁) ေပ (၂) လက္မ
၉။ ဇမ္ၼခဏ္အထူ                    (၂) လက္မ
၁၀။နားေတာ္အရွည္                (၇) လက္မ
၁၁။ဖ၀ါးေတာ္အလ်ား                (၇  ၁/၂ ) လက္မ ရွိေလသည္။



၁၁။ ျမ၀ါေတာင္ေစတီႏွင့္ သွ်င္ျမ၀ါအေၾကာင္း
   
ေျမာက္ဦးနန္းစံ၊ ဘုရင္မင္းဗာၾကီးသည္ မင္းဆရာျဖစ္ေသာ သွ်င္ျမ၀ါအား ရည္မွန္းလ်က္ ထိုဆရာျမတ္၏အရိုးကို ေျမေအာက္ဌာပနာထားေတာ္မူလ်က္ ေတာင္ထြဋ္တစ္ခုေပၚ၌ ၾကီးမားစြာေသာ ေစတီၾကီးတစ္ဆူကို တည္ထားေတာ္မူေလသည္။ ထိုဆရာၾကီးဦးျမ၀ါ၏ က်န္ရစ္ေသာပစ္ၥည္းမ်ားနွင့္ ေရႊေငြ ရတနာတို႕ကို ဌာပနာထည့္ကာတည္ထားခဲ့ေလသျဖင့္ ထိုေတာင္ကို ယေန႕ထိတိုင္ (ျမ၀ါေတာင္) ဟု လည္းေကာင္း (ျမ၀ါေတာင္ေစတီ) ဟုလည္းေကာင္း ေခၚတြင္သည္။
ဆရာၾကီးဦးျမ၀ါမွာရေသ့ေရာဂီတစ္ဦးျဖစ္သည္။ရခိုင္ရာဇ၀င္သမိုင္းတြင္ ထင္ရွားေသာမင္းမ်ိဳးႏြယ္မွ ပုဂ္ၢိဳလ္တစ္ဦး ျဖစ္သည္။မဇ္ၥိ်မေဒသ၌ ေလာကီပညာအမ်ိဳးစံုကို ဗာရဏသီျမိဳ႕ေတာ္၌ လည္းေကာင္း၊ မိဂတာ၀ုန္ေတာ္ရွိ ဆရာဗိႆႏိုးထံတြင္လည္းေကာင္း၊ ႏွစ္ေပါင္း (၂၀) တိုင္ေအာင္ ေလာကီပညာရပ္မ်ားကို တတ္ေျမာက္ခဲ့ျပီးေသာ္ မိမိတို႕ ရခိုင္ျပည္ၾကီးသို႕ ျပန္လာကာ ေျမာက္ဦးျမိဳ႕၏ ေျမာက္ဘက္ ေတာင္ညိုေက်ာင္းတိုက္၀ယ္ (နမႏ္ၲာ) (ဓားက်မ္း) ၾကီးကို ျပဳစုေရးသားခဲ့ေသာ ပဂ္ၢိဳလ္ထူးတစ္ဦးျဖစ္ေပသည္။